ریسک از آنجایی ناشی می‌شوید که ندانید در حال انجام چه کاری هستید.
«وارن بافت»
“Risk comes from not knowing what you are doing.”
«Warren Buffet»

خیلی می شنویم که حتما برای خود سبد سهام درست کنید و با این کار ریسک سرمایه گذاری را کم کنید! این جمله ای کلیشه ای است. چرا ؟ اگر شما تمام دارایی خود را در یک سبد پاره قرار دهید چطور؟ یا سهام هایی را که دستچین کرده اید آنطور که باید آینده دار و قوی نباشند چطور؟
بسیاری را می بینیم که در ۵۰ شرکت بورسی سرمایه گذاری کرده اند! واقعیت این است که این کار امری سخت و طاقت فرسا است! آیا آنها به داده های اقتصاد کلان و صورتهای مالی و حرفهای پشت پرده آن ۵۰ شرکت اشراف دارند؟
برای اولین بار قصد داریم به جای کلی گویی های رایج به سرمایه گذاران بازار سرمایه ایران نحوه ایجاد یک سبد سهام کارا را بیاموزیم و به درکی از نحوه مدریت یک سبد سهام برسیم.
مواردی که شاید برای اولین بار می خواهیم از شرکتهای سرمایه گذاری حرفه ای به میان عموم بیاوریم، به نظرمان با افزایش تعداد سهامداران تعمیق دانش کاریست الزامی ، به جای تمسخر تازه واردان همه باید کمک کنیم که آنها هم با تفکرات حرفه ای این بازار آشنا شوند.

این وبینار برای افرادی که می خواهند حرفه ای سرمایه گذاری کنند توصیه می شود

سرمایه خود را بین ۵ تا ۱۰ سهم گسترش دهید
سبد سهام چیست

پیش از پرداختن به این بخش باید شما را با دو مفهوم «ریسک سیستماتیک» و «غیر سیستماتیک» آشنا کنیم. ریسک سیستماتیک به ریسک ناشی از مسائل کلان سیاسی، اقتصادی گفته می‌شود که وقوع آن، تمام بازار را درگیر می‌کند و محدود به یک سهم خاص نمی‌شود. در نقطه مقابل ریسک غیر سیستماتیک به ریسکی گفته می‌شود که خاص یک شرکت است مانند آتش‌سوزی در انبار یک شرکت. البته به ریسک غیر سیستماتیک، ریسک قابل حذف نیز می‌گویند. مطالعات علمی نشان داده‌اند که با تشکیل یک پرتفوی به خوبی متنوع شده – متشکل از ۵ الی ۱۰ سهم – می‌توانید ریسک غیرسیستمانیک را به حداقل برسانید.

ریسک های بزرگ را تنها بعد از آماده سازی بزرگ می توان انجام داد
رابرت فریگنو

روش مدرن پورتفولیو چیست؟
در مطالب قبلی به استراتژی های معاملاتی در بازار بورس چون تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال اشاره کردیم. که هر یک کاربرد خاص خود را در تحلیل بازار سهام دارند. در این متن اشاره ای داریم به روش مدرن پورتفولیو در بورس ، که توسط هری مارکویتز بیان شده است. این روش بر مبنای محاسبات ریاضی و بر مبنای ریسک و بازده سهام بنا شده است.
روش مدرن پورتفولیو در بازار بورس، به کارا بودن بازار تاکید دارد، و بیان می دارد که اطلاعات بازار فقط در اختیار قشر خاصی نیست، بلکه تمام افراد حاضر در بازار سرمایه به اطلاعات دسترسی دارند.آنچه اهمیت دارد شفافیت و خلوص اطلاعات است که باید در معاملات بازار جاری باشد.

۵ ریسک بزرگ که ممکن است بتوانید با مدیریت درست در پورتفولیو خود آن را تبدیل به بازده بزرگ کنید

ریسک نوسانات نرخ ارز
ریسک اقتصاد مبتنی بر تورم
ریسک نرخ بهره
ریسک اقتصاد ستوری(مداخله دولت ها در اقتصاد)
ریسک تحریم

تمام موارد بالا برای همه ترسناک هستند و البته در زندگی و معیشت مردم ویرانگر ، کسی نیست که از افزایش قیمت ارز خوشحال باشد!
صبر کنید جمله بالا جمله ایست که بیشتر مردم می گویند اما آیا تمام حقیقت است ؟
آیا تمام واقعیت را انعکاس می دهد؟
خیر
بسیاری از صنایع ایران با دلار بالا قدرت رقابت پیدا می کنند (هر چند محدود) خوب این صنایع کدامند آیا در پورتفولیو شما هستند؟
بسیاری از صنایع با ماهیتی که دارند ابزار خوبی برایپوشش ریسک تورم هستند ، آیا در پورتفولیو شما قرار دارند؟
ساختار سرمایه برخی شرکتها به ما در استفاده حداکثری از بدهی کمک می کنند؟ شما از آنها در سبد خود دارید؟
با دقت در صنایع بورسی می توان سبدی داشت با قابلیت بازده خوب و ریسک متناسب.

این مطلب را با دقت بخوانید

تصور کنید شما مدریت سبد سهام یک شرکت سرمایه گذاری را عهده دارید، کدام شرکتها را در پورتفولیو خود نگه می داشتید؟ و چرا؟
شرکت ملی مس ایران
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
گل گهر
بانک ملت
بانک تجارت
عبیدی
ایران خودرو
فولاد مبارکه

پیرو مطلب قبلی(مطالعه شود) بدون درک ریسک ها و البته فرصتهایی که در اقتصاد ایران در اختیار ما قرار می دهند ، تصمیم درست کاریست بس دشوار

چند شرکت در لیست بالا از نوسانات نرخ ارز بیشترین بهره را می برند
چند شرکت در لیست بالا بر خلاف تصور عموم بسیار می توانند سودآور باشند
چند شرکت از لیست فوق از نرخ بهره پایین بیشترین استفاده را می کنند
شرکتهایی در لیست بالا در شرایط تحریم از مزیت (غیر طبیعی) برخوردار هستند

سرمایه‌گذاری پول را به کارکردن می‌گمارد. تنها دلیل پس‌انداز این است که آنرا سرمایه‌گذاری کنید.
“Investing puts money to work. The only reason to save money is to invest it.”
«Grant Cardone»

پورتفولیو داشتن حرفه ای کاریست سخت ، اما اگر بتوانید یک سبد سهام کارامد داشته باشید می توانید به گفته گرانت کاردونه سرمایه گذاری مناسبی انجام دهید وی با سرمایه گذاری های درست از ۳۰۰۰ دلار به ۱ میلیارد دلار رسید!
البته همین جمله شاید ساده باشد اما در پس آن مهارت ، جسارت، شانس، هدف درست ، اقتصاد پویا هم نهفته است.
اما در کشوری همانند ایران و با ریسک هایی که قبلا بر شمردیم(مطالب قبلی مطالعه شود) دیدیم که سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون داشتن یک سبد بزرگ امکان ناپذیر است.
هدف ما در روز چهارشنبه ارایه درکی مدرن و البته اجرایی از ایجاد سبد است و این وبینار شروی است برای افرادی که می خواهند خود را در خصوص ریسکها واکسینه کنند.

سبد سهام پرخطر چیست؟ و چگونه ایجاد می شود؟
این نوع سرمایه‌گذاری، شامل سهامی با ریسک و بازدهی بالا است که معمولاً عدد ضریب بتای بزرگتری نیز دارند؛ بنابراین در این‌گونه سبدها، سهام پر نوسان بازار به منظور سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شوند. مثلاً اگر ضریب بتای یک سهم ۲ است، پس انتظار می‌رود که ۲ برابر میانگین حرکات بازار، تحرک قیمتی داشته باشد. معمولاً شرکت‌هایی که در مراحل اولیه رشد خود بوده و بازار محصولات منحصر به فردی دارند، در این دسته قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذاری در این سهام، غالباً توسط افراد خاصی انجام می‌شود که ریسک ناشناخته بودن و نوپای کار و کسب شرکت‌ها را بپذیرند.
به عنوان یک سرمایه‌گذار خطرپذیر، باید به دنبال شرکت‌هایی باشید که ضریب رشد درآمد بالایی داشته و هنوز موردتوجه بازار قرار نگرفته‌اند. به‌طور مثال طی سال‌های اخیر تعداد زیادی از سهام تکنولوژی و فناوری چنین شرایطی را تجربه نموده‌اند؛ اما باید توجه داشت که ممکن است در هر گروهی از صنایع چنین سهامی وجود داشته باشند. از مهم‌ترین موارد حین تشکیل سبد سهام، مدیریت ریسک است. شما باید همواره در راستای کاهش ضرر و محافظت از سودهایتان گام بردارید.
حال باید در مورد ظریب بتا بیشتر بدانید!

ضریب بتا چیست؟ و چگونه در داشتن سبد سهام کارامد به ما کمک می کند؟
ضریب بتا، میزان ریسک سیستماتیک سبد سهام را نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه می‌کند و نشانگر نوسان قیمتی سهم، در مقایسه با شرایط کلی بازاری است که در آن فعالیت می‌کند. فرمول محاسبه ضریب بتا به شرح زیر است: ضریب بتا از تقسیم کوواریانس بین بازدهی دارایی و بازدهی بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید که در ادامه نمایش داده شده است.

فعالان بازار سرمایه برای استفاده از ضریب بتا در معاملات خود، باید نسبت به کاربرد آن اطلاعات کامل داشته باشند. با توجه به این موضوع، درصورتی‌که بتای سهمی برابر با یک باشد، می‌توان گفت تغییرات قیمت این سهام مطابق با حرکت بازار خواهد بود. در نتیجه اگر وضعیت کلی بازار سرمایه مثبت باشد، به احتمال بسیار زیاد وضعیت سهام این شرکت بورسی نیز وضعیتی مثبت خواهد داشت.
اگر بتای سهمی بزرگ‌تر از یک باشد، در چنین شرایطی افزایش یا کاهش قیمت آن سهم، بیشتر از تغییرات بازار خواهد بود. در بازار سرمایه چنین سهامی را تهاجمی می‌نامند و خرید و فروش آن، ریسک بالاتری را نسبت به دیگر سهام شرکت‌های بورسی دارد. از طرفی اگر بتای سهمی کوچک‌تر از یک و بزرگ‌تر از صفر باشد، تغییرات قیمت سهام این شرکت‌های بورسی نیز کوچک‌تر از روند کلی بازار خواهد بود؛ در بازار سرمایه، این‌گونه سهام را تدافعی می‌نامند. درصورتی‌که بتای سهمی برابر با صفر باشد، حرکت قیمتی آن، هیچ‌گونه همبستگی با حرکت و روند کلی بازار ندارد و درصورتی‌که بتای سهم کوچک‌تر از صفر باشد، حرکت قیمت سهم، خلاف جهت روند کلی بازار است. با توجه به این موضوع، هرگاه سهمی بتای بزرگ‌تری داشته باشد، پتانسیل بیشتری برای بازدهی دارد اما ممکن است از ریسک سیستماتیک بالایی نیز برخوردار باشد. براساس تجربه، سهمی که ضریب بتای بالایی دارد، در زمان پایین آمدن قیمت‌ها، برای معامله گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود چون با کاهش ریسک سیستماتیک، قیمت سهم با شتاب بیشتری بالا می‌رود.

هری مارکوویتز کیست و چه کمکی به دنیای مدیریت ریسک و ایجاد سبد سهام کرده است؟

تئوری مدرن پرتفوی (Modern Portfolio Theory) نوعی مدل سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذاران از طریق آن تلاش می‌کنند تا با کاهش ریسک بیشترین سود ممکن را در سبد سرمایه‌گذاری خود ایجاد کنند. این مدل توسط فردی به نام هری مارکویتز در سال ۱۹۵۲ ارائه گردید. این مدل سرمایه‌گذاری از طریق متنوع‌سازی (Diversification) تلاش می‌کند تا مطلوبیت سبد سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. آشنایی و به کارگیری این روش در کنار سایر روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی (فاندامنتال ) کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری بهتری انجام شود.
در بازارهای مالی همه افراد به نوعی در جستجوی حداکثرسازی بازده‌های احتمالی خود همراه با سطوح ریسک مختلف در کوتاه مدت یا بلندمدت هستند. بنابراین در نظر گرفتن تنها یک دارایی و سرمایه‌گذاری بر یک نوع ابزار مالی ریسک بیشتری را به وجود می‌آورد. لذا ترکیب چند دارایی و سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف به متعادل شدن سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک کمک می‌کند.
برای مثال داشتن حساب بانکی یا خرید اوراق بدهی بدون ریسک برای بسیاری از افراد گزینه‌ای امن برای پس‌انداز کردن پول است. اما بازده مورد انتظار را می‌توان با ترکیب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا سهام افزایش داد. در مقابل، خرید و فروش سهام، سکه و یا دلار به تنهایی ریسک بالایی را برای افراد به ارمغان می‌آورد و در برخی بازارهای نوسانی و یا زمان‌های خاص، ارزش خالص سرمایه افراد را کاهش می‌دهد. بنابراین می‌توان در کنار انجام معاملات سهام، خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و یا اوراق بدهی را نیز در نظر گرفت. گزینه‌های بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاری در بازار وجود دارد و افراد براساس اهداف مالی و انتظاری که در آینده دارند و با در نظر گرفتن سطح ریسک پذیری خود می‌توانند از بین این گزینه‌ها موارد مطلوب خود را انتخاب کنند.

ضریب بتا را چطور تفسیر کنیم؟

سرمایه‌گذاران از ضریب بتا برای برای تعیین میزان ریسک و بازده مورد انتظار سهم و مقایسه آن با شاخص بورس استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر ابتدا سطح ریسک‌پذیری خود را شناسایی و در مرحله بعد ضریب بتای سهم و اقلام مختلف دارایی را بدست آورده تا با توجه به وضعیت بازار برای انتخاب یک موقعیت سرمایه‌گذاری تصمیم‌گیری نماید. پس سرمایه‌گذاران با در نظرگرفتن ریسک‌پذیری خود می‌توانند با انتخاب سهام با ضریب بتاهای متفاوت میان بازدهی کسب شده و ریسک متحمل شده پورتفویی متعادل و متناسب با شرایط فوق الذکر ایجاد کنند. برای فهم دقیق‌تر از ارتباط ضریب بتا و شرایط بازار به موارد زیر توجه نمایید.
* سهام با β>1: به این معناست که اگر بازار ۱ واحد رشد (افت) داشته باشد، دارایی با بتای بزرگتر از یک میزانی بیشتر از ۱ واحد رشد (افت) خواهد داشت. این نوع از دارایی مناسب برای بازارهای روند‌دار صعودی است. اصطلاحا به آنها سهام تهاجمی گفته می‌شود.
* سهام با β=۱: به این معناست که اگر بازار ۱ واحد رشد (افت) داشته باشد، این نوع دارایی به میزانی برابر با ۱ واحد رشد (افت) خواهد داشت. این نوع از دارایی نیز می‌تواند مناسب بازارهای رونددار صعودی ‌باشد.
* سهام با β<1: به این معناست که اگر بازار ۱ واحد رشد (افت) داشته باشد، این نوع دارایی کمتر از ۱ واحد رشد (افت) خواهد داشت. این نوع از دارایی بیشتر مناسب برای بازاری با روندی نزولی است و اصطلاحا به آنها سهام تدافعی گفته می‌شود.