اکنون کرونا به عنوان ویروسی که همه دنیا را در همه‌ی ابعاد به هم ریخته است، کم کم می‌رود تا پارادایم‌های حاکم بر افراد، سازمان‌ها و اجتماعات بشری را بیشتر تغییر دهد و البته داده است. گفته‌اند در هزاره سوم تنها عنصر ثابت، تغییر است. ولی به واقع تغییر چیست؟ و چرا لازم است؟ تأثیر آن بر کارکنان چگونه است و چگونه می‌توان تعهد کارکنان را در این شرایط به آن جلب نمود؟

تغییر یعنی حرکت متمرکز، مداوم و ملایم از وضعیت موجودی که هستید به وضعیت مطلوبی که می‌خواهید باشید.

چند وقت پیش، تقریباً حدود ۶ ماه قبل، با شرکتی همکاری خودم را آغاز کردیم که قبلاً در یکی از نمایشگاه‌های کسب‌وکار با آنها آشنا شده بودیم. اگرچه محصولات نوآورانه‌ای داشت و در بازار پیشتاز بود ولی ساختارهای مناسبی برای پیش‌برد اهداف سازمانی خود نداشت. آدم‌ها سنتی بودند، به غیر از یک سیستم نرم‌افزاری برای امور مالی، نرم‌افزاری و البته مهم‌تر، فکرافزاری در حوزه مدیریت نداشت. نرم‌افزاری در حوزه مدیریت ارتباط با مشتری داشت توسعه داده می‌شد اما آن هم جزیره‌ای بود و براساس مدل یک‌پارچه‌ای توسعه داده نشده بود. برای همین در جاهایی خوب جواب می‌داد و در جاهایی هم دردسر داشت. شرکت یک شرکت خانوادگی بود که علی‌رغم ۳۰ سال سابقه، برندشان هنوز ثبت نشده بود و بنیانگذار جانشین شایسته‌ای برای خود پرورش نداده بود. خیلی تند، زود و سریع می‌خواست نتیجه بگیرد، در حالی‌که بسیاری از فرصت‌های ناب پیشرفت را از دست داده بود.

آیا تغییر تند، زود و سریع جواب می‌دهد؟

اولین جمله‌ای که بعد از مصاحبه با افراد تراز اول این شرکت (به عنوان مدیران مجموعه) داشتم این بود که سواد سازمانی این کسب‌وکار پایین است. و او هم قبول کرد. «بله ما در اداره سازمان‌مان چندان قوی نیستیم و نیاز به تغییر داریم». بنیانگذار مجموعه این را می‌گفت. اما دگرگونی نیازمند آگاهی است و آگاهی نیازمند زمان گذاشتن. و البته هر چیزی که مترتب بر زمان باشد و بر آن زمان بگذرد، هزینه دارد! اما پس از چند ماه که گذشت و فکر می‌کرد که تند و زود و سریع بایستی دگرگونی اتفاق بیفتد، نتوانست هزینه دگرگونی را بدهد که بماند، درد تغییر را هم تحمل نکرد و زودتر از او، تغییر بدون نتیجه پایان پذیرفت!

مدیریت تغییر چیست؟

آدم‌ها هستند که دگرگونی را در سازمان‌ها و کسب‌وکارها به انجام می‌رسانند و در تغییر، آدم‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

۱. نه هزینه تغییر را می‌دهند و نه درد آن را تحمل می‌کنند تا تغییر کنند.
این گونه افراد کسانی هستند که فکر می‌کنند بدون اینکه هزینه‌ای بپردازند می‌توانند تغییر کنند. حال این دگرگونی می‌تواند در حوزه فردی، حرفه‌ای، خانواده، سازمانی یا اجتماعی باشد. شاید این افراد اصلاً به تغییر فکر نمی‌کنند زیرا نمی‌خواهند از ناحیه امن خود خارج شوند و به وضعیتی دیگر و بهتر نزدیک شوند. دردش را هم نمی‌خواهند تحمل کنند. به عنوان مثال، سحرخیزی یک دگرگونی است، اما درد دارد! قبل از درد کشیدن باید آگاهی تغییر را داشته باشی و البته آگاهی هزینه دارد.

۲. هزینه تغییر را می‌دهند اما درد آن را نمی‌توانند تحمل کنند.
گونه‌ای دیگر از افراد کسانی هستند که انواع و اقسام بسته‌های آموزشی را تهیه می‌کنند. نوشتاری، شنیداری، دیداری و چیزهایی از این قبیل. از ریز تا درشت، انواع معلم‌ها و مربیان. اما همیشه به »از شنبه …» حواله می‌دهند چون درد تغییر را نمی‌توانند تحمل کنند. آگاهی بالاست، اما عمل اندک و یا هیچ. از آگاهی به تغییر می‌توانند صدها سمینار برای شما ارائه دهند اما به وقت عمل که می‌رسند، جاخالی می‌دهند.

۳. هزینه تغییر را نمی‌دهند اما درد آن را می‌توانند تحمل کنند.
دسته سوم از افراد کسانی هستند که هزینه دگرگونی را نمی‌دهند ولی بیشتر اهل عمل هستند و درد آن را هم تحمل می‌کنند. احتمالاً با آدم‌هایی مواجه شدید که می‌گویند: «به من نگو چی کار کنم، خودت چی کار کردی مگه! من خودم می‌دونم چی کار کنم.» اینجاست که هم ریسک تغییر خودشان رو بالا می‌برند و هم‌ زمان رسیدن به نتایج و دستآوردهای تغییر را افزایش می‌دهند. چرا؟ آگاه نیستند و برای آگاهی هزینه نمی‌کنند.

۴. هم هزینه تغییر را می‌دهند و هم درد آن را تحمل می‌کنند.
گروه چهارم از افراد کسانی هستند که واقعاً می‌خواهند تغییر کنند. بنابراین، هم هزینه این دگرگونی را می‌پردازند و هم درد آن را تحمل می‌کنند. مانند کسی که می‌خواهد از بیماری مهلک سرطان نجات پیدا کند. هم هزینه می‌کند و هم تحمل درد آن را خواهد داشت.

شما جزو کدام دسته افراد هستید؟

واقعیت را بپذیریم و بدانیم که اگر تغییر نکنیم، فرصت‌های پیش‌رو را از دست خواهیم داد.