تمرین فلسفی چیست؟

تمرین فلسفی معادلی است برای Philosophical Practice. می‌توان تمام فعالیت‌های فلسفی را یک تمرین فلسفی دانست، چرا که در همه آن‌ها ذهن در حال تلاش است. تمرین فلسفی مطالعه نظرات دانشمندان، مکاتب فلسفی یا نظرات گذشتگان نیست؛ تمرین فلسفی یک عمل تفکری عمیق است. در تاریخ فلسفه شاهد یک شکاف عمیق میان ارسطو و سقراط هستیم. شکافی که فلسفه به مثابه دیالوگ را تبدیل یه سخنرانی کردی. سخنرانی که این روزها در کلاس درس شاهد آن هستیم؛ معلمی که قصد دارد دانش خود را به شاگرد انتقال دهد. هرچند این روش در جهان تعلیم و تربیت منسوخ شده‌است اما همچنان آن هم در سطح وسیعی استفاده می‌شود. وقتی در این کارگاه سخن از «تمرین فلسفی» می‌زنیم مراد تمرینی مختص نخبگان نیست؛ هرچند به هیچ‌وجه شکلی از ابتذال فرهنگ فلسفی هم نیست. مسئله اساسی در تمرین فلسفی دعوت همگان است تا به فلسفیدن روی بیاورند. تا از طریق پرسش، بحث‌کردن، مسئله‌پروی، مفهوم‌سازی، تجزیه، تحلیل و چنین مواردی به سمت هنر تفکر سوق پیدا کنند. ما در تمرین فلسفی به دنبال این هستیم که افراد به کمک زیر سوال بردن جهان و پرسش از آن بتوانند به سمت بهترین شکل از رفتار حرکت کرده و لذت ساده‌ی اندیشیدن را احساس کنند. 

چرا یادگیری تمرین فلسفیدن ضروری است؟

ما هر آن و لحظه در حال فکر کردن هستیم. افکاری که گاه می‌دانیم که فکر هستند و افکاری که نمی‌دانیم. پس طبعا نمی‌توان گفت که چرا تفکر کردن را ضرورت دارد بیاموزیم. اما می‌توان گفت که «چرا درست تفکر کردن را باید آموخت؟». این کارگاه بر آن است که طریقه فلسفیدن را ارائه دهد. مهارتی که خود شامل چند مهارت اساسی است. مهارت‌هایی چون پرسشگری نقادانه، مسئله‌پردازی، قضاوت عادلانه و گفت‌وگوی منطقی از جمله آن‌ها هستند. در صورتی که شما یک مربی آموزشی کودک، مدرس، روانشناس کودک یا فعال عرصه تعلیم و تربیت هستید یا حتی هیچ‌یک از این عناوین معرف شما نیستند اما می‌خواهید ابتدا با طریقه درست اندیشیدن آشنا شوید و سپس بتوانید آن را بیاموزید این کارگاه مناسب شماست. در واقع این کارگاه ضمن یادگیری که به شکل عمومی برای هر فردی به دنبال دارد - و در جمله پیشین به آن پرداختیم - به یک مربی کودک کمک خواهد کرد تا بتواند تمرین فلسفیدن و اندیشه‌ورزی را به شکلی دقیق و مناسب صورت‌بندی و اجرا نماید. 

در کارگاه چه خواهد گذشت؟

این کارگاه آنلاین قصد دارد در ابتدا کمی شرکت‌کنندگان را در دنیای پرسشگری و هنر فلسفیدن غوطه‌ور سازد و سپس به کمک پرسش‌هایی که توسط خود شرکت‌کنندگان طرح می‌شود به یک تجربه تمرین فلسفیدن بپردازد. در جلسه دوم و به چیستی تمرین فلسفی، ابعاد نظری و چگونگی اجرای آن خواهد پرداخت. محتوای هر جلسه به صورت زیر است:

جلسه اول: اسکار برنی‌فیه | 25 خردادماه ساعت 20:30 الی 22:30

در طول این جلسه، اسکار برنی‌فیه با هر سؤالی که شرکت‌کنندگان ممکن است در مورد چیستی تمرین فلسفی داشته باشند، یا سؤالات دیگری که می خواهند بپرسند، آغاز خواهد کرد. بحث به شکل گفت‌و‌گویی خواهد بود. از شرکت‌کنندگان دعوت می‌شود تا در فرآیند تفکر ناشی از سؤالات خود شرکت کنند و کار را به صورت عملی تجربه کنند. از این حیث، فرآیند تعامل در این جلسه به خودی خود نمایشی از فرآیند مایوتیکی مبتنی بر گفت‌و‌گوی سقراطی خواهد بود، که ابزاری اساسی در نوع روش شناسی است که IPP فرانسه در مورد تمرین فلسفی آن را دنبال می‌کند. 

جلسه دوم: ایزابل میلون | 01 تیرماه ساعت 20:30 الی 23:30

در طول جلسه دوم، ایزابل میلون شایستگی‌های مختلف تفکری را که اساس روش‌شناسی تمرین فلسفی را تشکیل می‌دهند، ارائه خواهد کرد. شایستگی‌هایی که در این جلسه به آن‌ها پرداخته خواهد شد به شرح زیر است:

• استدلال: به عنوان توانایی توجیه ایده‌های خود و بررسی روند فکری دیگران.
• درک روابط علی و معلولی و اثربخشی: دیدن معانی مختلف در پشت کلمات، پدیده‌ها یا موقعیت‌های شخصی.
• توانایی در نظر گرفتن یک مشکل از زوایای مختلف.
• مفهوم‌سازی: توانایی بیان آنچه برای برخی ایده‌ها، پدیده‌ها یا رفتارها ضروری است.
• پیش‌فرض‌ها: با کار بر روی پیش‌فرض‌ها، مهارت جمع‌آوری هر چه بیشتر اطلاعات را از سؤال، ایده یا رفتار شخصی آموزش می‌دهیم.
• مسئله‌پردازی: شناسایی محدودیت‌های ایده‌ها و توانایی نشان دادن آن‌ها از طریق سؤال یا اعتراض.
• سوال‌کردن: طرح سوالات واضح و دقیق و شناسایی انواع سوالات.