در رابطه با عزت نفس و اعتماد به نفس باید گفت که انسان‌ها معمولا اعتماد به نفسشان را راحت تر از عزت نفسشان می‌توانند تقویت کنند و همچنین به بالا بردن اعتماد به نفس خود بیش از افزایش عزت نفسشان اهمیت می‌دهند.

همه‌ی ما در طول زندگیمان با شکست‌ها و پیروزی‌های مختلفی مواجه شده‌ایم. همچنین بعضی از اوقات تشویق و بعضی از اوقات تنبیه شده‌ایم، اما به جای اینکه از شکست‌هایمان درس بگیریم و یا سعی کنیم که اشتباهاتمان را تکرار نکنیم، پشت پیروزی‌ها و موفقیت‌هایمان پنهان شده و اشتباهاتمان را نادیده می‌گیریم.

با این حال، اکثریت قریب به اتفاق مردم، خصوصا افراد تحصیل‌کرده به این نکته واقف هستند که یک لیست بلند بالا از موفقیت‌ها و توانایی‌ها نه تنها برای داشتن عزت نفس کافی نیست، بلکه آنچنان ضرورتی نیز ندارد.

دیده می‌شود که خیلی از افراد صرفا با این هدف که این دو عنصر کلیدی را ارتقاء دهند، بدون وقفه تلاش می‌کنند تا کیفیت و کمیت مهارت‌هایشان را ارتقا ببخشند تا بلکه روزی خلا وجودیشان را که در گذر زمان به وجود آمده است را پر کنند.

این خلا درون هر فرد ممکن است به دلایل مختلفی شکل گرفته باشد. دلایلی مثل فشارهای اجتماعی، اختلاف طبقاتی، مشکلات اقتصادی و ...

حال به این سوال پاسخ خواهیم داد که دقیقا چه تفاوتی میان عزت نفس و اعتماد به نفس وجود دارد؟

شاید سخت باشد که در زبان فارسی معادل مناسبی برای واژه‌ی اعتماد پیدا کرد و نزدیک‌ترین واژه‌ای که معنای اعتماد را القا کند، واژه‌ی اتّکا باشد.

اعتماد به نفس نیز به این معناست که یک شخص بتواند در شرایط مختلف به خودش اتّکا کند و از داشته‌ها و توانایی‌هایش در شرایط سخت به گونه‌ای استفاده کند تا نتیجه‌ای نسبتا رضایت‌بخش حاصل شود.  

شخصی را می‌توان با اعتماد به نفس قلمداد کرد که از قبول کردن چالش‌های جدید هراسی نداشته باشد، از موقعیت‌‌های مختلف به نحو احسن استفاده کند، با شرایط سخت و سختی‌ها کنار بیاید و اگر اتفاقات خلاف میلش رخ دهند، مسئولیت آن‌ها را قبول کند. 

پیدا کردن معادل مناسب برای واژه‌ی عزت نفس نیز همانند اعتماد به نفس کار آسانی نیست.این واژه تقریبا به این معناست که ما چه ارزشی روی خودمان می‌گذاریم.

حال این ارزش می‌تواند در رابطه با احساسات ما باشد، می‌تواند بیانگر طرز فکر ما باشد و یا نشان‌دهنده‌ی ارتباط ما با دیگران و جهان باشد.

آشنایی با این دو مفهوم باعث می‌شود تا شما در وهله اول بتوانید در هنگام انجام کارها، پتانسیل خودتان را تمام و کمال به اجرا بگذارید و هرکاری را با شایستگی به پایان برسانید.

در وهله دوم، عزت نفستان باعث می‌شود تا برای انجام هر کاری خودتان را کوچک نکنید و برای رسیدن به هر هدفی، به هر چیزی تن ندهید.

بر فرض مثال اگر شما برای امتحانتان به درستی و به اندازه‌ی کافی مطالعه کرده باشید، احتمالا با اعتماد به نفس بالایی امتحانتان را آغاز می‌کنید که این نشان‌ دهنده‌ی یک تجربه‌ی خوب و موفق است. البته این کاملا طبیعی است که شما در یک زمینه تا حد خیلی خوبی اعتماد به نفس داشته باشید اما در زمینه‌های دیگر  نداشته باشید، مثلا ممکن است که شما در زمینه‌ی آشپزی تبحر بالایی داشته باشید و اعتماد به نفستان در این حوزه بالا باشد، اما در خوانندگی چطور؟

همچنین باید اذعان کرد که اعتماد به نفس بالا همیشه خوب نیست و بعضی از اوقات می‌تواند به جای به همراه داشتن تجربه‌ای خوب و موفق، تجربه‌ای ناموفق به بار بیاورد. هنگامی که یک شخص به اندازه‌ی کافی در یک حوزه اعتماد به نفس نداشته باشد، شجاعت معنا پیدا می‌کند. تفاوت شجاعت و اعتماد به نفس در این است که اعتماد به نفس در رابطه با کارهایی است که برای شما شناخته شده هستند و در گذشته آن‌ها را تجربه کرده‌اید اما شجاعت برای کارهایی به کار می‌رود که شما تجربه‌ی انجام آن‌ها را نداشته‌اید و برایتان ناشناخته هستند.

شما برای شیرجه زدن در رودخانه از ارتفاع 10 متری نمی‌توانید اعتماد به نفس داشته باشید، مگر اینکه در گذشته یک‌بار این‌ کار را انجام داده باشید و اگر برای اولین بار این کار را انجام دهید، شجاعت انجام آن را داشته‌‌اید و نه اعتماد به نفسش را. عزت نفس و اعتماد به نفس همیشه در کنار هم نیستند و خیلی از اوقات افرادی را می‌بینید که اعتماد به نفس بالایی دارند، در صورتی که عزت نفسشان بسیار پایین است. مثلا بازیگران و خوانندگان مشهوری که در جلوی هزاران نفر اجرای زنده برگزار می‌کنند و بر روی صحنه می‌روند، اما در زندگی شخصیشان مشکلات فراوانی دارند. تا جایی که بعضی از آن‌ها خودکشی می‌کنند. در این دوره کوشش شده است تا ابعاد مختلفی از عزت نفس و اعتماد به نفس بررسی شود و آموزش داده شده است که هر فرد برای افزایش آن  چه کارهایی را باید انجام دهد. 

زمانی که پای احساسات درونی انسان‌ها در میان باشد، حس‌های عزت نفس، اعتماد نفس و غرور سه حس درونی متفاوت انسان‌هاست که برخی از افراد به دلیل عدم آشنایی با تعریف دقیق آن‌ها و نداشتن اطلاعات کافی نسبت به این حس‌ها، آن‌ها را اشتباه می‌گیرند و در مورد خود یا دیگران قضاوت‌های اشتباهی می‌کنند. آشنایی با تعریف اعتماد، تعریف عزت نفس و همین‌طور درک فرق عزت نفس با غرور می‌تواند در موفقیت فردی انسان‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. در این راستا مطالعه کتاب عزت نفس، شرکت در یک دوره عزت نفس یا  گوش دادن به فایل‌های عزت نفس صوتی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و از ایجاد عزت نفس پایین جلوگیری کند.