وب‌نشست «روز جهانی آگاهی از دسترسی‌پذیری»
پنج‌شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ساعت ۲۰:۰۰ تا ۲۱:۳۰

این وبینار مصادف با «روز جهانی آگاهی از دسترسی‌پذیری» برگزار می‌شود و به بررسی وضعیت دسترسی‌پذیری در تولید اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های فارسی می‌پردازد و راه‌کارهای دسترس‌پذیر‌سازی محصولات دیجیتالی را پی‌جویی می‌کند. همچنین در این وب‌نشست به رونمایی و معارفۀ وب‌سایت «شیوه‌نامۀ فارسی دسترسی‌پذیری محتوای وب نسخه ۲.۱» می‌پردازیم.

دسترسی‌پذیری ( Accessibility or A11y) چیست؟

دسترس‌پذیرسازیِ محصولاتِ دیجیتالی به معنای ساخت محصولاتی است که برای همه انسان‌ها با هر نوع محدودیت جسمی یا انواع ناتوانی و کم‌توانی (نابینایی، ناشنویی، ناتوای حرکتی و ذهنی) قابل استفاده باشد.

در واقع، یک محصول برای همهٔ انسان‌ها با هر میزان از توانایی که استفادهٔ راحتی داشته باشد و دسترسیِ آسان به بخش‌های مختلف محصول امکان‌پذیر باشد، یک محصول دسترس‌پذیر یا فراگیر (Inclusive) است. به عبارتی دیگر، محصولی که تمامی استاندارد‌های سطح مطابقت AA را رعایت کرده باشد و در آزمون دسترس‌پذیری با کاربرانِ هدف سنجیده و رفع مشکل شده باشد، یک محصول فراگیر است .

دلایل اخلاقی، مادی و قانونی زیادی وجود دارد که چرا یک محصول باید دسترس‌پذیر باشد اما به‌صورت ساده می‌توان گفت همه افراد در یک جامعه حق زیستن یکسانی دارند. به‌صورت‌کلی در جهان به دسترس‌پذیر بودن اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها کم‌توجهی می‌شود. در ایران عزیز ما این کم‌توجهی بیشتر است.

در مورد دسترسی‌پذیری بیشتر بخوانید

شیوه‌نامۀ دسترسی‌پذیری WCAG 2.1 چیست؟

در وب‌سایت Persian WCAG یا شیوه‌نامهٔ فارسی دسترسی‌پذیری محتوای وب، ۷۸ شاخص موفقیت و ۱۳ راهبرد و ۴ اصل از سند رسمی WCAG نسخه ۲.۱ ترجمه شده است. هدف از ترجمهٔ متون قوانین و راهنما‌ها، آشنایی آسان و البته سطحی فارسی‌زبانان با WCAG 2.1 است. برای تسلط به شیوه‌نامۀ دسترسی‌پذیری تولید محصولات فراگیر (Inclusive Products) حتما باید دوره بگذرانید و کتاب مطالعه کنید چرا‌که مواقعی در حین طراحی و یا کدنویسیِ محصول فراگیر به‌وجود خواهد آمد که قوانین تفاسیر مختلف پیدا می‌کنند و نمی‌توان تنها با اتکاء به شیوه‌نامۀ فارسی دسترسی‌پذیری یا حتی متن اصلی WCAG بر مشکلات فائق آمد.

توضیحی در مورد ترجمهٔ متن «شاخص‌های موفقیت»

هدف روز جهانی آگاهی از دسترسی‌پذیری چیست؟

هدف این روز این است که طراحان، برنامه‌نویسان و هر سازنده دیگری، تمرکز بیشتری روی مباحث دسترسی‌پذیری دیجیتال داشته باشد تا بتواند به میلیاردها نفری که دارای ناتوانی یا نقص جسمی محدود‌کننده‌ای هستند، محصولات دیجیتالی بهتری ارائه بدهد. این رویداد در سومین پنجشنبه ماه می هر سال برگزار می‌شود که امسال (۱۴۰۱) مصادف می‌شود با ۱۹ می ۲۰۲۲ میلادی یا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱. 

آشنایی بیشتر با روز GAAD

رویداد امسال در وب‌سایت رسمی GAAD با عنوان GAAD 1401 in Iran ثبت شده است. از وب‌سایت گَد دیدن بفرمایید.

ارائه اول: تست دسترسی‌پذیری (دسترسی‌آزمایی) با کابران واقعی و بررسی یافته‌ها

ارائه دهنده: حسین شرفی،‌ طراح ارشد محصول و کارشناس دسترسی‌پذیری و حامی دسترسی‌پذیری در ایران

شرح ارائه: بررسی یافته‌های پرتکرار در تست‌های دسترسی‌پذیری (دسترسی‌آزمایی) روی اپلیکیشن‌های وب و موبایل و ارائه یافته‌ها در نحوه پیاده‌سازی نرم‌افزارها جهت دسترس‌پذیرسازی محصولات دیجیتالی

ارائه دوم: نگاهی به وضعیت رعایت استاندارد‌های دسترسی‌پذیری در وب فارسی

ارائه دهنده: امید هاشمی،‌ کارشناس فناوری‌های ویژه آسیب دیدگان بینایی و کنش‌گر در حوزه دسترسی‌پذیری

شرح ارائه: انجام عملیات بانکی، خرید روزانه، مطالعه، استفاده از حمل و نقل عمومی، مسیریابی، آشپزی، پیدا کردن سؤالات بی‌جواب و ... این‌ها و بسیاری بیش از این‌ها، فهرست کار‌هایی است که یک نفر ممکن است در طول روز برای انجام دادنش به سراغ وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌های گوناگون برود. برای برخی از این کار‌ها حتی ممکن است جایگزینی غیر از این هم وجود نداشته باشد.

•  آن‌ها که در ایران دست‌اندر‌کار تولید بستر‌هایی از این دست می‌شوند، تا چه اندازه نیاز افراد خاص را در طراحی در نظر می‌گیرند؟ 
• کاربران نابینا به اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های ایرانی از نظر دسترسی‌پذیری چه نمره‌ای می‌دهند؟ 
• کدام بستر‌ها را در میان خوب‌ها و کدام را در زمره بد‌ها طبقه‌بندی می‌کنند؟
• عدم رعایت استاندارد‌های دسترسی‌پذیری چه تبعاتی را برای کاربران نابینا به دنبال داشته است؟ 

در این ارائه به سؤالات بالا پاسخ خواهیم گفت و شما را با دیدگاه کاربران نابینا در خصوص وضعیت دسترسی‌پذیری در ایران بیشتر آشنا خواهیم کرد.

ارائه سوم: ساختار شیوه‌نامه WCAG چیست و چگونه آن را هضم کنیم؟
به‌روز رسانی WCAG 2.1 چه ویژگی‌ای دارد؟

ارائه دهنده: آرتا مکبری، طراح ارشد محصول، تحلیلگر کاربردپذیری، کارشناس دسترسی‌پذیری و حامی دسترسی‌پذیری در ایران

شرح ارائه: اگر به شیوه‌نامه WCAG سرزده باشید احتمالاً اولین چیزی که به ذهنتان خطور کرده است چطور فهمیدن ساختار تودرتوی این شیوه‌نامه است. در این ارائه سعی در هضم ساختار شیوه‌نامه WCAG که توسط کنسرسیوم وب تهیه شده است، دارم. البته به‌روز‌رسانی اخیر این شیوه‌نامه و نواحی به‌روزشده نیز بررسی خواهد شد.

جدول برنامه این وب‌نشست: